چادرهای برزنتی عشایری پناهگاه ایلیاتی کوچ نشینانی محسوب می شود که به طور مداوم در فصول مختلف سال در حال کوچ هستند.
این چادرها که به سیاه چادر معروف شده اند به دلیل پایبندی به یک سری آداب و سنون ایلیاتی، کمترین میزان تغییر را در طول سالیان سال داشته است.
ساختار چادر برزنتی عشایری
برپایی چادرهای عشایری قشقایی آدام و رسوم خاصی دارد که طی گذشت سال های بسیاری از آن، توانسته است جایگاه خود را بدون تغییر در بین ایل های مختلف قشقایی و بختیاری حفظ کند.
این سیاه چادرها که سرپناه ایلیاتی ها محسوب می شوند توسط زنان ایل و بدون دخالت مردان دوخته می شوند.
یک چادر عشایر بختیاری، اجزاء مختلفی دارد که در ادامه با آن ها آشنا می شویم:
چادر عشایری دوخته شده
چادر عشایری دوخته شده، در گذشته صفر تا صد چادرها توسط زنان عشایر تولید می شد.
پارچه چادرها از بافته شدن موی بز به هم تولید می شود.
به این صورت که از موی بزهای ریسیده شده پارچه هایی تهیه می شود که به آن لت می گویند.
پس از آن، این لت ها به هم دوخته شده و چادرهایی را در ابعاد مختلف تشکیل می دهند. لت ها، مقاومت بالایی در برابر نفوذ آب و آفتاب و گرد و خاک دارند. با مرور زمان و تولید پارچه های برزنت، چادر عشایری برزنت جایگزین پوست بز شد.
خرید چادر عشایری برزنتی در حال حاضر به صورت کاملا دوخته شده و در اندازه های مختلف امکان پذیر است.
ستون و پایه سیاه چادرهای عشایری
از آن جا که تمام اجزای تشکیل دهنده سیاه چادربرزنت عشایری برگرفته از طبیعت است، ستون این چادرها نیز از چوب ساخته شده اند.
این ستون ها در مرکزیت محیط چادر قرار داده می شدند.
اگرچه کوچ نشینان کمتر زیر بار جایگزین کردن ستون های فلزی می روند اما در حال حاضر تهیه چارچوب های آماده و فلزی از مغازه هایی که مخصوص فروش چادرهای عشایری هستند، امکان پذیر است.
مطالب مرتبط: چادر برزنت
اما باید در نظر گرفت که قیمت سیاه چادرهای عشایر که به صورت آماده عرضه می شوند، از چادرهایی که خود عشایر تولید می کنند بیشتر است.
میخ و طناب های اتصال به زمین
چادرهای برزنتی عشایر توسط میخ و طناب به زمین متصل می شوند. طناب ها با همان روش ریسیدن موی بزها تهیه می شوند.
الیاف تولید شده به هم بافته می شوند و طناب های محکمی را تشکیل می دهند که مقاومت بسیار بالایی دارند.
امروزه طناب های آماده ای نیز برای اتصال چادرها موجود است.
برزنت مناسب برای تولید چادر برزنتی عشایری
اگرچه پایبندی به اصول برای بسیاری از کوچ نشینان مهم است، اما برخی از آن ها نیز ترجیح می دهند از پارچه های آماده برای برپایی چادرهایشان استفاده کنند.
برزنت های رنگی و برزنت های ضخیم، مناسب ترین پارچه ها برای جایگزین کردن آن ها هستند.
این پارچه ها باید ویژگی هایی داشته باشند که تولیدکنندگان برزنت هنگام تولیدشان باید به آن ها توجه کنند. در زیر به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم:
چادر برزنت عشایری مقاومت در برابر نور مستقیم آفتاب
از آن جایی که چادرهای برزنتی عشایر، سقف خانه های کوچ نشینان محسوب می شوند، جدای از حفظ سنت بهتر است عایق بندی لازم برای آن ها صورت گیرد.
به طور مثال، از آن جایی که تقریبا هر روز سال را زیر نور آفتاب هستند، بارزترین مشخصه برای پارچه های آن ها این است که مانند برزنت های نظامی، ضد آفتاب باشند.
چادر برزنت عشایری مقاوم در برابر نفوذ آب
به طور قطع بارش باران و نفوذ آب به داخل چادرها، باعث سخت تر شدن شرایط زندگی عشایر می شود.
این مساله باعث می شود افرادی که در چادر هستند حتی از امکان خوابیدن نیز محروم شوند.
بنابراین استفاده از پارچه های برزنتی که ضد آب باشند مانند برزنت کامیون و چادر تریلی برای آن ها ضروری به نظر می رسد.
چادر برزنت عشایری استحکام و مقاومت بالا
به دلیل مرتعی بودن زمین های اطراف چادرهای برزنتی عشایری، امکان ورزش بادهای شدید نیز وجود دارد.
به همین دلیل است که پارچه هایی که برای دوخت چادرهای برزنتی عشایر انتخاب می شوند، مانند لت ها، باید در برابر وزش باد مقاوم باشند.
مطالب مرتبط: پارچه برزنت
در غیر این صورت پس از چندین بار مواجهه با وزش طوفان و بادهای شدید، چادرهایی که سرپناه آنان است پاره می شوند.
برزنت های ماشین سنگین و چادر خاوری برای دوخت آن ها مناسب به نظر می رسد.
انعطاف بالا برای چادر برزنتی عشایری
کوچ نشینان با جابجایی فصل ها و یا پایان یافتن مراتع برای دام هایشان، مجبور به جابجایی یا به اصطلاح خودشان کوچ فصلی می شوند.
با وجود چنین شرایطی پارچه چادرهای برزنتی عشایری منعطف نباشد، و جمع کردن و بستن آن ها به راحتی انجام نشود، مشکل بزرگی برای حمل آن ها برای کوچ نشینان به وجود می آورند.
